Trong những năm gần đây, nhiều gia đình tại miền Bắc bắt đầu quay lại xu hướng xây dựng nhà gỗ lim theo lối cổ truyền. Tuy vậy, không ít người vẫn phân vân: Có nên làm nhà bằng gỗ lim trong thời điểm hiện nay không? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin khách quan, dễ hiểu về đặc điểm của gỗ lim, những điểm cần lưu ý khi làm nhà gỗ. Từ đó giúp quý vị đánh giá đúng và đưa ra lựa chọn phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế.
Nhà gỗ lim Lào 5 gian 2 buồng gói
Vì sao gỗ lim lại được “chuộng” đến vậy? Hiểu đúng trước khi đầu tư
Trước khi đầu tư vào một công trình nhà gỗ lim với giá trị cao và yêu cầu kỹ thuật đặc thù, người làm nhà nên hiểu rõ về chất lượng, tính ứng dụng và những lưu ý đi kèm.
Gỗ lim có thực sự tốt hay là truyền miệng?
Gỗ lim thuộc nhóm gỗ quý nhóm I, có nhiều chủng loại khác nhau như lim ta (rất hiếm), lim Lào, lim xanh Nam Phi, lim Ghana,… Trong số đó, lim Lào và lim Nam Phi là hai dòng đang được sử dụng phổ biến nhất hiện nay trong kiến trúc nhà cổ truyền.
Theo đánh giá từ các xưởng mộc lâu năm, gỗ lim có những ưu điểm đáng lưu ý:
- Độ cứng cao: Gỗ lim rất chắc, khó bị cong vênh khi đã được xử lý đúng cách.
- Khả năng chống mối mọt tốt: Do hàm lượng dầu tự nhiên trong gỗ, lim ít bị sâu mọt xâm hại, phù hợp với khí hậu miền Bắc – nơi độ ẩm và biên độ nhiệt lớn.
- Tuổi thọ lâu dài: Nhiều công trình gỗ lim từ thời Nguyễn đến nay vẫn còn đứng vững, là minh chứng rõ ràng nhất cho độ bền.
- Thớ gỗ đẹp, dễ lên màu: Khi sơn phủ hoặc để mộc, gỗ lim vẫn giữ được vẻ sang trọng mộc mạc, thích hợp cho nhà cổ, từ đường, nhà thờ tổ.
Tuy nhiên, không phải gỗ lim nào cũng giống nhau. Trên thị trường hiện nay có hiện tượng trộn gỗ non, gỗ tạp kém chất lượng, dẫn tới nhà dễ nứt, co ngót sau vài năm sử dụng. Vì vậy, việc lựa chọn gỗ cần dựa vào nguồn cung rõ ràng, kiểm tra bằng kinh nghiệm thợ giỏi và quy trình tẩm sấy đạt chuẩn.
Quan niệm “nhà gỗ lim thì vững như núi” có còn đúng ở thời nay?
Quan niệm “nhà bằng gỗ lim thì vững như núi” có cơ sở, nhưng chỉ đúng khi ba yếu tố cùng hội tụ:
- Chất lượng gỗ đạt chuẩn: Gỗ phải đủ tuổi khai thác, có lõi chắc, ít giác, được tẩm sấy kỹ lưỡng để chống co ngót tự nhiên.
- Thiết kế kiến trúc hợp lý: Nhà bằng gỗ lim truyền thống theo lối kẻ truyền phải được tính toán kỹ về kết cấu: từ khoảng cách cột, độ nghiêng mái, đến cách phân gian, kê nền. Nếu kết cấu sai lệch, dù dùng lim tốt, nhà cũng dễ bị xuống cấp.
- Đội ngũ thi công có tay nghề: Việc đục mộng, chạm khắc, lắp dựng – đặc biệt ở các điểm như: xà nách, xà dọc, đầu dư, con chồng – đòi hỏi tay nghề truyền thống. Nếu làm ẩu, kết cấu dễ xô lệch, gỗ cong vênh theo thời gian.
Như vậy, nhà gỗ lim vẫn là lựa chọn bền chắc nếu gỗ chuẩn, thiết kế chuẩn và thi công chuẩn. Ngược lại, nếu chỉ “đặt gỗ lim là yên tâm” mà không kiểm soát được các yếu tố còn lại, thì tuổi thọ và chất lượng công trình rất dễ bị ảnh hưởng.
Những hiểu lầm tai hại khi làm nhà gỗ lim
Tuy nhiên, nhiều gia chủ khi có điều kiện xây nhà thờ tổ, từ đường, hoặc nhà ở truyền thống lại dễ rơi vào một số ngộ nhận phổ biến
Hiểu lầm 1: Làm nhà gỗ lim rất đắt
Đây là điều nhiều người nghe qua đã ngần ngại. Nhưng thực tế, đắt hay không còn tùy vào cách làm, lựa chọn vật liệu, quy mô, và mục đích sử dụng.
Gỗ lim đúng là loại gỗ cao cấp, đặc biệt là lim Lào và lim Nam Phi – hiện có mức giá dao động từ 18 – 25 triệu đồng/m³ tùy kích thước và độ tuổi gỗ (chưa xẻ thành khí). Tuy nhiên, cần nhìn nhận ở khía cạnh lâu dài:
- Tuổi thọ cao, có thể kéo dài trên 80 – 100 năm nếu thi công đúng cách.
- Ít phải sửa chữa hay thay thế như những loại nhà sử dụng vật liệu hiện đại khác.
- Giá trị phong thủy – tinh thần lớn, nhất là khi làm từ đường, nhà thờ tổ: vừa tôn nghiêm, vừa mang yếu tố “truyền đời”.
Hiểu lầm 2: Cứ giao khoán hết cho thợ là xong
Nhiều gia chủ, nhất là người không có kinh nghiệm trong xây dựng nhà gỗ cổ truyền, thường nghĩ chỉ cần “thuê thợ giỏi là xong”. Đây là một quan điểm dễ dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng.
Làm nhà bằng gỗ lim, đặc biệt là theo lối kẻ truyền, không phải là công việc xây nhà bình thường. Nó đòi hỏi sự phối hợp giữa:
- Người thiết kế am hiểu kiến trúc cổ.
- Thợ mộc lành nghề đúng hệ truyền thống.
- Và chính gia chủ cũng cần hiểu và tham gia giám sát từng giai đoạn.
Nếu chỉ giao khoán hoàn toàn cho thợ, rủi ro rất dễ xảy ra:
- Kết cấu sai tỉ lệ truyền thống (gian thờ bị ngắn, mái đổ thiếu độ xuôi),
- Gỗ bị tráo đổi trong quá trình thi công,
- Các chi tiết chạm khắc làm ẩu, không đồng bộ về phong cách.
Nhà gỗ Phúc Lộc: Đơn vị thi công nhà gỗ lim uy tín khắp Bắc – Trung – Nam
Giữa thị trường xây dựng nhà gỗ ngày một sôi động, Nhà Gỗ Phúc Lộc được đánh giá là một trong số ít đơn vị vẫn giữ vững lối làm nghề bài bản, tôn trọng giá trị truyền thống, đồng thời không ngừng cải tiến kỹ thuật để đáp ứng nhu cầu hiện đại.
- Chuyên thi công nhà bằng gỗ lim theo lối kiến trúc cổ truyền Bắc Bộ: Từ nhà 3 gian, 5 gian, từ đường, nhà thờ họ, đến nhà gỗ sân vườn kết hợp hiện đại.
- Nguồn gỗ lim rõ ràng, được chọn lọc trực tiếp: Ưu tiên lim Lào hoặc lim Nam Phi nhập khẩu chính ngạch, được xử lý đúng quy chuẩn trước khi đưa vào xưởng.
- Thiết kế chuẩn, dựng mộc đúng kỹ thuật truyền thống: Phân gian hợp lý, kết cấu chặt chẽ, hệ mộng đục tay thủ công thay vì máy công nghiệp đại trà. Mỗi công trình đều được dựng thử hoàn thiện tại xưởng trước khi đưa đến lắp đặt tại công trình.
>> Xem thêm: Tường gạch xây không trát – lựa chọn hoàn hảo cho nhà gỗ truyền thống
Làm nhà gỗ lim là một lựa chọn đáng cân nhắc nếu gia chủ ưu tiên độ bền, giá trị truyền thống và mong muốn có một không gian sống hoặc thờ tự mang tính lâu dài. Tuy nhiên, gỗ lim không phải lúc nào cũng là lựa chọn phù hợp cho tất cả công trình. Nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, lựa chọn đúng đơn vị thi công uy tín và kiểm soát được quá trình thi công, nhà gỗ lim hoàn toàn có thể là một khoản đầu tư hợp lý và lâu dài.
Thông tin về kiến trúc Phúc Lộc
Hotline: 0936.247.222
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo những video hay về kiến trúc nhà cổ truyền
>Tham khảo những dự án thiết kế đẹp